Na een korte pauze was het tijd voor het hoofdgerecht. Steve Earle opende zijn show met If I Should Fall from Grace with God, een cover van de Iers-Engelse punkband The Pogues. Earle vertelde een groot fan te zijn van Shane MacGowan, de zanger van The Pogues. Een opvallende start die een passend vervolg kreeg met The Devil’s Right Hand en My Old Friend The Blues. Of het aan de leeftijd lag weet ik niet, maar tijdens de eerste pakweg vijf nummers leek de stem van Steve Earle nog niet echt warm te zijn. Omdat hij ook niet echt uitblinkt als verfijnd gitarist, klonk het allemaal een beetje rommelig in het begin. Wel wist Earle het publiek over te halen om luidkeels mee te zingen op de refreinen van I Ain’t Ever Satisfied. Vooral Taneytown wat daarna werd gespeeld klonk echt slordig.
Bij het bloedstollende Goodbye leken de problemen voorbij en de rest van het optreden was weergaloos mooi. Sparkle and Shine van het met een Grammy beloonde album Washington Square Serenade uit 2007 was wat mij betreft een van de hoogtepunten van de avond.
Daarna volgde een viertal blues nummers met als sterkste nummer Transcendental Blues van het gelijknamige album uit 2000. In dat jaar zag ik Steve Earle met zijn band The Dukes op datzelfde podium in Utrecht spelen en was ik erg onder de indruk van dit nummer in zijn full band uitvoering. Nu, helemaal alleen op de 12-snarige gitaar, klonk het heel anders maar minstens net zo mooi. Hiermee werd opnieuw bewezen dat goede songs in beide vormen moeiteloos kunnen boeien. En van goede songs moet Steve Earle het ook zeker hebben, helemaal als je daar in je eentje staat met alleen een gitaar of mandoline.
In 2020 verscheen van Steve Earle and the Dukes het album Ghosts of West Virginia, een album met nummers die werden geschreven voor een toneelstuk over de mijnramp in 2010 in Upper Big Branche in West Virginia waarbij 29 mijnwerkers omkwamen. De altijd maatschappijkritische Earle veegt op dat album de vloer aan met de autoriteiten en met de Massey Energy Company die uiteindelijk verantwoordelijk werd gehouden voor deze ramp. In het nummer It’s About Blood stelt Earle de slechte werkomstandigheden aan de kaak en worden de namen genoemd van de 29 omgekomen kompels. Dat hij daarbij een grote spiekbrief gebruikte om niemand te vergeten, namen we hem natuurlijk niet kwalijk, de uitvoering van het nummer bezorgde kippenvel.
Daarna volgden twee nummers van de tribute-albums J.T. (2021) en Jerry Jeff (2022). Op het album J.T. speelt Earle alleen maar nummers die zijn geschreven door zijn zoon Justin Townes Earle, die in augustus 2020 overleed aan de gevolgen van een overdosis drugs. Steve Earle vertelde over die donkere periode in zijn leven en hield een betoog om toch vooral voorzichtig te zijn met het gebruik van verdovende middelen, er is immers een hoop rotzooi op de markt. Daarna volgde een mooie versie van Harlem River Blues van J.T. Earle. Ook werden we getrakteerd op een mooie uitvoering van Mr. Bojangles, het bekendste nummer van Jerry Jeff Walker, een van de drie grote invloeden op het werk van Steve Earle (naast Townes van Zandt en Guy Clark).
Na een staande ovatie van de uitverkochte zaal kwam Earle nog terug voor twee toegiften. Het eerste nummer werd Billy Austin, van het album The Hard Way uit 1990. De zaal viel helemaal stil van verbazing en ongeloof, zo mooi als dit nummer werd gebracht. Steve Earle heeft in zijn loopbaan meerdere nummers geschreven over gevangenen, niet zelden wachtend op de doodstraf. Het verhaal over Billy Austin is zo’n schitterend nummer over een ter dood veroordeelde gevangene en de wijze waarop Earle dit solo ten gehore bracht was echt zeer indrukwekkend.
Het publiek kreeg geen tijd om even bij te komen want meteen daarna speelde Steve Earle het laatste nummer van de avond en dat werd Jerusalem. Het gelijknamige album verscheen in 2002 en is een zogenaamd conceptalbum met een sterk politieke lading, met nummers over het Amerika van na de aanslagen van 11 september 2001. In het nummer Jerusalem beschrijft Earle de onzinnige keuzes van de wereldleiders om elkaar haatdragend te blijven benaderen, waar een broederlijke samenleving zoveel meer vreugde en vrede kan brengen. De stad Jerusalem ziet hij als de plek waar de heiligdommen van de drie grootste religies samenkomen en dus de plek waar je de wereldvrede zou kunnen terugvinden. En met die boodschap werden de luisteraars de Utrechtse nacht ingestuurd.
Het was voor mij de vierde of vijfde keer dat ik Steve Earle live heb gezien. Voor het eerst bracht hij zijn nummers solo, iets waar ik vooraf best twijfels bij had. Ik weet dat Earle niet bekend staat als groot gitarist en ook zijn stem is altijd rauw en ongepolijst. Bovendien bewaar ik enorm goede herinneringen aan de shows die ik tussen 2000 en 2010 heb gezien met zijn band The Dukes. Maar Steve Earle bewees op grandioze wijze mijn ongelijk. Een meeslepende, indrukwekkende en vooral onvergetelijke avond staat in de boeken, waarop opnieuw het bewijs werd geleverd dat een goed liedje in een solo-uitvoering moeiteloos overeind blijft als het met passie wordt gespeeld. Precies zoals Steve Earle dat deed in TivoliVredenburg op die mooie maandagavond 5 juni 2023.
Setlist:
- If I Should Fall From Grace With God
- The Devil's Right Hand
- My Old Friend the Blues
- Someday
- Guitar Town
- I Ain't Ever Satisfied
- Taneytown
- Now She's Gone
- Goodbye
- Sparkle and Shine
- You're the Best Lover That I Ever Had
- South Nashville Blues
- CCKMP (cocaine cannot kill my pain)
- Transcendental Blues
- Angel Is the Devil
- It's About Blood
- Mr. Bojangles
- Harlem River Blues
- Tell Moses
- Galway Girl
- Copperhead Road
- Billy Austin
- Jerusalem
